Do rzeczy!

Procedury oceniania w programie nauczania języka polskiego Do rzeczy!

Na wstępie należy zaznaczyć, że w procesie uczenia nie oceny są najważniejsze, a wiedza i umiejętności zdobyte przez uczniów. Ważniejsza niż ocena jest również motywacja ucznia do pracy i poprawiania swoich osiągnięć. Autorzy programu sugerują, aby w trakcie uczenia zmniejszać nacisk na oceny na rzecz doskonalenia umiejętności i poszerzania wiedzy. Można to osiągnąć między innymi dzięki ocenianiu tylko niektórych prac (poprawionych, najlepszych), co przy okazji zwiększy kreatywność uczniów oraz zmniejszy orientację uczniów na nagrody (tu oceny) na rzecz motywacji wewnętrznej. Warto zwrócić również uwagę na fakt, że niskie oceny wywołują negatywne emocje, które, kojarząc się z przedmiotem i nauczycielem, skłaniają ucznia do uników oraz dramatycznie zmniejszają poziom motywacji, zwiększając jednocześnie poczucie zagrożenia i lęku. Ocenianie zawsze musi być w zgodzie ze Statutem Szkoły.

Sposoby informowania ucznia o jego postępach i uzasadnienie oceny

Wszystkie oceny są jawne, uczeń zgodnie z zasadami oceniania kształtującego powinien otrzymać informację zwrotną, czyli komentarz:

• informację o tym, co zrobił dobrze,

• informację o tym, co jeszcze musi poprawić (nie więcej niż dwa zalecenia),

• wskazówki, w jaki sposób może poprawić swoją pracę.

Przekazanie tych informacji umożliwia uczniowi postępy.

Uczeń będzie miał wgląd do każdej ocenionej pracy pisemnej (wypracowanie, sprawdzian, test), której będzie ocena każdej odpowiedzi i sposób punktowania, a w razie wątpliwości uzyska od nauczyciela wyjaśnienie dotyczące kryteriów oceniania. Każdy test przeprowadzony w klasie powinien zostać poprzedzony syntezą materiału, na której zwrócona zostanie uwaga na zagadnienia i umiejętności sprawdzane na teście.

Uczniowie mają mieć dostęp do oceny swoich odpowiedzi, zarówno poprawnych, jak i błędnych, modelowych odpowiedzi i schematu punktowania. Chodzi o to, by mieli pełną informację, co zrobili dobrze, co źle. Nauczyciel powinien wyjaśnić, na czym polegały najczęściej popełnione błędy i omówić lub wskazać ucznia, który wytłumaczy, jak miały wyglądać poprawne odpowiedzi.

Ocenianie różnych przejawów aktywności ucznia

W nauczaniu języka polskiego ocenie będą podlegać podstawowe umiejętności (czytania ze zrozumieniem, planowania i pisania tekstów, planowania i wygłaszania oracji, analiza tekstów kultury). Będą to testy, sprawdziany, prace klasowe, prace pisemne, wypowiedzi ustne, prace domowe, projekty, praca w grupach, debaty, aktywność, zaangażowanie. Ocenie może podlegać również recytacja, prowadzenie zeszytu, udział w konkursach przedmiotowych, akademiach i grach edukacyjnych.

Systematyczność oceniania

Ocenianie powinno być prowadzone w sposób systematyczny i z góry zaplanowany. Uczniowie na początku roku powinni się dowiedzieć, ile ocen otrzymają, jaką one będą miały wagę dla oceny rocznej i semestralnej, z czego będą oceniani i o ile będzie to możliwe, kiedy będą oceniani.

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania muszą być zgodne z zasadami wewnątrzszkolnego systemu oceniania oraz innymi dokumentami określającymi funkcjonowanie szkoły (np. Statut Szkoły) i oświaty. Szczególną uwagę należy zwrócić na uregulowanie w Statucie Szkoły kwestii oceny celującej.

Ocena wypracowań argumentacyjnych i problemowych

W ocenie wypracowań argumentacyjnych stosowane będą kryteria opracowane przez Centralną Komisję Edukacyjną. Jeśli uczeń uzyska wynik na poziomie 35% i wyższy otrzyma ocenę pozytywną, jeśli jego wynik będzie niższy, otrzyma ocenę negatywną.

Ocena interpretacji argumentacyjnych i problemowych

W ocenie interpretacji stosowane będą kryteria opracowane przez Centralną Komisję Edukacyjną. Jeśli uczeń uzyska wynik na poziomie 35% i wyższy otrzyma ocenę pozytywną, jeśli jego wynik będzie niższy, otrzyma ocenę negatywną.

Ocena analizy tekstów kultury

W ocenie wypracowań interpretacji stosowane będą kryteria opracowane przez Centralną Komisję Edukacyjną. Jeśli uczeń uzyska wynik na poziomie 35% i wyższy otrzyma ocenę pozytywną, jeśli jego wynik będzie niższy, otrzyma ocenę negatywną.

Ocena przemówień

W ocenie przemówień stosowane będą kryteria opracowane przez Centralną Komisję Edukacyjną. Jeśli uczeń uzyska wynik na poziomie 35% i wyższy otrzyma ocenę pozytywną, jeśli jego wynik będzie niższy, otrzyma ocenę negatywną.

Ocena wiedzy - testy

Testy powinny zawierać różnorodne zadania reprezentujące różne kategorie taksonomiczne i poziomy wymagań. Zadania muszą reprezentować różny stopień trudności i sprawdzać zarówno wiedzę (treści, które należy zapamiętać i zrozumieć), jak i umiejętności. Zadania i polecenia sprawdzające wiedzę muszą być adekwatne do kształconej wiedzy i umiejętności zapisanych w planie nauczania. Każdy test musi zawierać model odpowiedzi i schemat punktowania, który będzie udostępniony po klasówce uczniom. Po klasówce (teście) konieczna jest analiza jakościowa i ilościowa wyników i wykorzystanie ich do modyfikacji planu nauczania. Uczeń otrzyma ocenę pozytywną, jeśli uzyska co najmniej 35% punktów z wszystkich możliwych do zdobycia w teście. W przypadku niższego wyniku uczeń otrzymuje ocenę negatywną.

Ocena pracy w grupach

Ważnymi elementami oceniania są: ocenianie koleżeńskie, samoocena, ocenianie działań zespołu. Ocena pracy w grupach powinna również uwzględniać komunikację wewnątrz grupy i stopień realizacji zadania. Przed każdą pracą w grupach uczniowie powinni zostać zaznajomieni z kryteriami oceny pracy w grupach i celem pracy w grupach.

Ocena projektów

Każdy projekt musi mieć jasne określone warunki niezbędne dla uzyskania poszczególnych stopni. Uczniowie przed przystąpieniem do projektu muszą znać kryteria oceniania.

Ocena debat, dyskusji

Powinna być dostosowana do formy aktywności. Każda debata musi mieć jasno określone zasady oceniania. Warto uwzględnić w niej zarówno umiejętność przemawiania i kryteria proponowane przez CKE w ramach ustnej części egzaminu maturalnego z języka polskiego, jak i umiejętność zadawania pytań przeciwnikom i sojusznikom w trakcie trwania debaty.

Ocena semestralna i roczna

Istotnym elementem oceny podsumowującej powinna być również samoocena. Na pozytywna ocenę śródroczną i roczną zasłużył uczeń, który w każdej z podstawowych umiejętności wskazywanych przez podstawę programową (pisanie, czytanie, mówienie) i z wiedzy otrzymał ocenę pozytywną (osiągnął wynik co najmniej 35% punktów). Uczeń, który tego warunku nie spełnił, może (ale nie musi) otrzymać ocenę negatywną. Ważniejsze jest jednak, by ocena ostateczna uwzględniała wkład pracy, wysiłek, zaangażowanie ucznia i poczynione przez niego postępy.

Rola oceniania

Ocenianie to nie tylko informacja o osiągnięciach i postępach ucznia, narzędzie do motywacji ucznia, ale również informacja zwrotna dla nauczyciela o efektach jego pracy i o potrzebie modyfikacji działań w zakresie doboru treści, metod, organizacji zajęć.