Powstanie

• refleksja nad tym czym jest powstanie, nad rolą powstania w życiu bohaterów literackich, w życiu społecznym i w kulturze,
• znać i rozumieć pojęcia: powstanie, konspiracja, liberum conspiro, emigracja polityczna, represje popowstaniowe, klęska powstania,
  powstanie kościuszkowskie, listopadowe, krakowskie, styczniowe, warszawskie, motyw powstania w sztuce, funkcje motywu powstania w sztuce,
  sposoby kreowania obrazu powstania, itp.
• rozwijanie umiejętności analizy tekstu kultury;
• rozwijanie umiejętności tworzenia ustnej i/lub pisemnej wypowiedzi argumentacyjnej (zgodnie z podstawowymi regułami jej organizacji, według podstawowych zasad logiki i retoryki, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej);
• rozwijanie umiejętności pracy w grupach;
• rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
• wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*,
• dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych różnic językowych (fonetyczne, leksykalne);
• rozpoznawanie kontekstów, konwencji literackiej, cech stylu danego tekstu, sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
• dostrzeganie w świecie konfliktów wartości;
• określanie problematyki utworu; 
• odczytywanie sensu tekstu i fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
• prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
• umiejętność omówienia toposu powstania i porównania jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:

oświecenie: I. Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny*, 1774,
romantyzm: A. Mickiewicz, Dziady III scena I (fragm.), Artur Grottger, Pożegnanie powstańca, 1866,
pozytywizm: E. Orzeszkowa, Gloria victis *(fragm.), E. Orzeszkowa, Nad Niemnem* fragm., A. Asnyk, W 25 rocznicę powstania 1863 roku*, B. Prus, Lalka (fragm.), Tom I rozdział 1, Tom II rozdział 1, Maksymilian Gierymski, Patrol powstańczy, 1872-1873,
modernizm: S. Wyspiański, Wesele, Akt III (fragm.),
dwudziestolecie: Antoni Słonimski, Czarna wiosna,
współczesność: M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego* (fragm.), H. Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem (fragm.), K.K. Baczyński, Mazowsze, Joanna Makowska, Tomasz Knittel, Powstanie w getcie warszawskim. Kultura głupcze!

* oznacza, że na poziomie podstawowym tekst, cel lub zadanie może zostać pominięte

Zadania do pracy z tekstami:

1. Dokonaj analizy tekstu kultury.
2. Jakie są przyczyny podjęcia tego tematu?
3. Jaki obraz powstania odnajdujemy w tekście?
4. Jak powstanie wpływa na życie bohaterów i ich otoczenie?
5. Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu powstania?
6. Jakie konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście i jak mocno według Ciebie wpływają na jego odczytanie?
7. Co sądzisz o takim obrazie powstania i takim sposobie ukazywania go? Jakie są tego konsekwencje? Jak to się ma do Twoich doświadczeń, wiedzy?

Efekt pracy nad motywem:

Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.