Motyw osobowości w oświeceniu
W trakcie opracowywania zagadnienia zapoznaj się z opracowaniami i wykorzystaj wskazywane w nich konteksty:
opracowanie oświecenia; opracowanie oświecenia - wersja minimum;
Jean Jacques Rousseau, Emil - fragmenty tekstu
„Przyroda chce, żeby dzieci były dziećmi, zanim będą ludźmi. Jeżeli zechcemy odwrócić ten porządek, wytworzymy owoce przedwczesne, które nie będą miały ani dojrzałości, ani smaku i zepsują się w krótkim czasie.” ( J.J. Rousseau, Emil.... w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, tom 1. Od wychowania pierwotnego do końca XVIII stulecia. Wybór i opracowanie Stefan Wołoszyn, Kielce 1995.,s. 475)
Wychowanie negatywne
„Tego, co mają robić jako dorośli, a nie tego, co mają zapomnieć. Człowiek z natury jest dobry, znieprawiony wszakże przez społeczeństwo. Nasze wychowanie, wprost obłąkane, od pierwszych lat kosztem nie byle jakim wychowuje się młodzież, by ją nauczyć wszystkiego. Dzieci własnego języka znać nie będą, za to będą mówiły rzeczy, które nigdzie nie są w użyciu; potrafią układać wiersze, które ledwie będą mogły zrozumieć; nie umiejąc odróżnić błędu od prawdy. Ale co znaczą słowa: wspaniałomyślność, sprawiedliwość, umiarkowanie, ludzkość, męstwo, tego wiedzieć nie będą; do uszu ich słodkie imię ojczyzny nigdy nie dotrze; a jeśli coś posłyszą o Bogu, to nie po to, by odczuć bojaźń Bożą, lecz strach przed Bogiem. (...) Tysiące odznaczeń mowy, ani jednego za czyny(J.J. Rousseau, Emil....Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, tom 1. Od wychowania pierwotnego do końca XVIII stulecia. Wybór i opracowanie Stefan Wołoszyn, Kielce 1995, s.478 .
„Wszystko dobre wychodząc z rąk Stwórcy jest dobre, wszystko wyrodnieje w rękach człowieka” ( St.Kot, Historia wychowania, s. 450), „Wychowują nas natura i rzeczy. (…) Rozwój wewnętrzny naszych organów jest wychowaniem, które pochodzi od natury. Sposób korzystania z tego rozwoju, sposób którego mas uczą, jest wychowaniem otrzymanym od ludzi, zasób wreszcie własnego doświadczenia w stosunku do przedmiotów na nas działających jest wychowaniem otrzymanym od przedmiotów”( J.J. Rousseau, Emil....Źródła do dziejów wychowania, s. 471).
Wychowanie progresywne
„ Dzieciństwo zna właściwe sobie sposoby widzenia, myślenia, czucia; nie ma nic obłędniejszego, niż chcieć je zastąpić sposobami właściwymi ludziom dorosłym( J.J. Rousseau, Emil.... w: Źródła do dziejów wychowania, s. 475). „Nie należy nigdy dziecka trzymać na miejscu, kiedy chce chodzić, ani mu kazać chodzić, kiedy chce zostać na miejscu. O ile wola dzieci nie jest zepsuta z naszej winy, nie pragną one niczego na próżno. Powinny skakać, biegać, krzyczeć, kiedy mają ochotę”. ( J.J. Rousseau, Emil.... w: Źródła do dziejów wychowania, s.472 n).
Rola nauczyciela
„Aby być dobrze prowadzone dziecko powinno mieć tylko jednego kierownika” (J.J.Rousseau, Emil, w: Materiały do ćwiczeń z historii wychowania, Warszawa 1995,s. 31).
„Szanuj dzieciństwo i nie spiesz osadzać go ani w dobrym , ani w złym. Daj wyjątkom zaznaczyć się, wykazać, potwierdzić, zanim wreszcie zastosujesz do nich specjalne metody” (J.J. Rousseau, Emil.... w: Źródła do dziejów wychowania, s.474)
