Do rzeczy!
  • Do rzeczy!
  • Warstwa podstawowa
  • Motywy
  • Podstawa programowa
  • Wiedza i umiejętności po gimnazjum
  • Kontakt
  • Logowanie

Bunt

Motyw buntu

Cele uczenia się:

  • refleksja nad tym czym jest bunt, nad rolą buntu w swoim życiu, w życiu bohaterów literackich, w życiu społecznym i w kulturze,
  • znać i rozumieć pojęcia: bunt, kontestacja, sprzeciw, opozycja, przyczyny buntu, konsekwencje buntu, los buntowników w literaturze, funkcje motywu buntu w literaturze i sztuce, rola buntu w życiu społeczeństwa, sposoby kreowania obrazu buntu itp.
  • rozwijanie umiejętności analizy tekstu kultury;
  • rozwijanie umiejętności tworzenia ustnej i/lub pisemnej wypowiedzi argumentacyjnej (zgodnie z podstawowymi regułami jej organizacji, według podstawowych zasad logiki i retoryki, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej);
  • rozwijanie umiejętności pracy w grupach;
  • rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
  • wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*;
  • dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych różnic językowych (fonetyczne, leksykalne);
  • rozpoznawanie kontekstów, konwencji literackiej, cech stylu danego tekstu, sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
  • dostrzeganie w świecie konfliktów wartości;
  • określanie problematyki utworu; 
  • odczytywanie sensu tekstu i fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
  • prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
  • umiejętność omówienia toposu buntu i porównania jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:

antyk: Mit o Prometeuszu,

renesans: P. Skarga, Kazania sejmowe* fragm.,

barok: Adrian de Vries, Kain zabija Abla, 1622, W. Potocki, Pospolite ruszenie*,

oświecenie: A. Naruszewicz, Balon,

romantyzm: A. Mickiewicz, Dziady III, Scena II, Scena III (fragm.),

pozytywizm: B. Prus, Lalka, Tom I rozdział 16 (fragm.),

modernizm: K. Przerwa-Tetmajer, Eviva L'arte,

dwudziestolecie: W. Gombrowicz, Ferdydurke, fragm. rozdziałów: VII, VIII, IX, Teatr Roma, Całujcie mnie wszyscy w d... (słowa: Julian Tuwim),

współczesność: A. Camus, Dżuma (fragm.), A. Camus, Mit Syzyfa, 1942, Z. Herbert, Przesłanie Pana Cogito, 1974, M. Weychert Waluszko, Casting, jak zinterpretować Katarzynę Kozyrę? Cezary Nowak, Cezik, Cezik? Co to za pedał?

* oznacza, że na poziomie podstawowym tekst, cel lub zadanie można pominąć

Zadania do pracy z tekstami:

  1. Dokonaj analizy tekstu kultury.
  2. Jakie są przyczyny podjęcia tego tematu?
  3. Jaki obraz buntu odnajdujemy w tekście?
  4. Jak taka koncepcja buntu wpływa na życie bohaterów i ich otoczenie?
  5. Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu buntu?
  6. Jakie konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście i jak mocno według Ciebie wpływają na jego odczytanie?
  7. Co sądzisz o takim obrazie buntu i takim sposobie ukazywania go? Jakie są tego konsekwencje? Jak to się ma do Twoich doświadczeń, wiedzy?

Efekt pracy nad motywem:

Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.

Spis artykułów
Tytuł
Bunt w języku
Renesans - motyw buntu
Barok- topos buntu
Oświecenie - motyw buntu
Romantyzm - topos buntu
Pozytywizm - motyw buntu
Modernizm - topos buntu