Do rzeczy!
  • Do rzeczy!
  • Warstwa podstawowa
  • Motywy
  • Podstawa programowa
  • Wiedza i umiejętności po gimnazjum
  • Kontakt
  • Logowanie

Wieś

Motyw wsi

Cele uczenia się:

  • refleksja nad tym czym jest wieś, nad rolą wsi w swoim życiu, w życiu bohaterów literackich, w życiu społecznym i w kulturze,
  • znać i rozumieć pojęcia: wieś, arkadia, sielanka, motywy rustykalne, sad, ogród, chata, wieśniak, pole, łąka, natura, przyroda, chłop, chłop pańszczyźniany, klasa chłopska, chłoporobotnik, wycug, komorne, komornik, młynarz, kowal, karczma, dworek szlachecki, folwark, pleban, pańszczyzna,  itp.
  • rozwijanie umiejętności analizy tekstu kultury;
  • rozwijanie umiejętności tworzenia ustnej i/lub pisemnej wypowiedzi argumentacyjnej (zgodnie z podstawowymi regułami jej organizacji, według podstawowych zasad logiki i retoryki, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej);
  • rozwijanie umiejętności pracy w grupach;
  • rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
  • wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*,
  • dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych różnic językowych (fonetyczne, leksykalne);
  • rozpoznawanie kontekstów, konwencji literackiej, cech stylu danego tekstu, sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
  • dostrzeganie w świecie konfliktów wartości;
  • określanie problematyki utworu; 
  • odczytywanie sensu tekstu i fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
  • prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
  • umiejętność omówienia toposu wsi i porównania jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:

renesans: J. Kochanowski: Pieśń świętojańska o Sobótce (Pieśń panny XII), M. Rej: Żywot człowieka poczciwego* (fragm.),

romantyzm: A. Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragm.), Księga VI,

pozytywizm: B. Prus, Lalka (fragm.), Tom II rozdział 6,

modernizm: J. Chełmoński, Bociany, 1900, Jan Kasprowicz, Nie ma tu nic szczególnego,

dwudziestolecie: W. Gombrowicz, Ferdydurke (fragm.), rozdział XI,

* oznacza, że na poziomie podstawowym tekst, zadanie, cel można pominąć

Zadania do pracy z tekstami:

  1. Dokonaj analizy tekstu kultury.
  2. Jakie są przyczyny podjęcia tego tematu?
  3. Jaki obraz wsi odnajdujemy w tekście?
  4. Jak proponowana w tekście koncepcja wsi wpływa na życie bohaterów i ich otoczenie?
  5. Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu wsi?
  6. Jakie konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście i jak mocno według Ciebie wpływają na jego odczytanie?
  7. Co sądzisz o takim obrazie wsi i takim sposobie ukazywania go? Jakie są tego konsekwencje? Jak to się ma do Twoich doświadczeń, wiedzy?

Efekt pracy nad motywem:

Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.

Spis artykułów
Tytuł
Wieś w języku polskim
Renesans - motyw wsi
Romantyzm - topos wsi
Pozytywizm - motyw wsi
Modernizm - topos wsi