Wiara, religia
Motyw wiary
Cele uczenia się:
- refleksja nad rolą wiary i religii w życiu człowieka, społeczeństwa,
- rozumienie pojęć: Bóg, człowiek, święty, braciszek, asceta, męczennik, Maryja, mit, mit genezyjski, funkcja religijna, tolerancja religijna, wojna religijna, religia, teocentryzm, monoteizm, politeizm, chrześcijaństwo, islam, judaizm, hinduizm, buddyzm, ateizm, deizm, agnostycyzm, wiara, mistycyzm, metafizyka, pogaństwo itp.;
- rozumienie znaczenia Biblii dla kultury europejskiej;
- dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych, różnice językowe (fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych;
- odczytywanie sensu całego tekstu oraz wydzielonych fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
- rozpoznawanie i nazywanie funkcji tekstu;
- prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
- określanie problematyki utworu;
- rozpoznawanie konwencji literackiej;
- rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
- dostrzeganie w świecie konfliktów wartości i wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*;
- wskazywanie charakterystycznych cech stylu danego tekstu;
dostrzega w czytanych utworach cechy charakterystyczne określonej epoki; - rozpoznawanie w utworze sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
- wykorzystanie w interpretacji kontekstów i elementów znaczących dla odczytania sensu utworu;
- tworzenie dłuższego tekstu pisanego lub ustnego zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej;
- przygotowanie wypowiedzi i tworzenie samodzielnej wypowiedzi argumentacyjnej według podstawowych zasad logiki i retoryki;
- porównywanie funkcjonowania motywu wiary/religii w różnych utworach literackich.
- umiejętność omówienia toposu wiary/religii i jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:
antyk: Mit genezyjski w Biblii i mitologii greckiej,
średniowiecze: Legenda o św. Aleksym*,
renesans: J. Kochanowski, Tren X, XVII, XVIII, J. Kochanowski, Psalm 91,
barok: M. Sęp-Szarzyński, Sonet IV,
romantyzm: A. Mickiewicz, Dziady III Scena I, II, IV, V, Eugène Delacroix, Mephistopheles in the Sky, 1828,
pozytywizm: F. Dostojewski, Zbrodnia i kara, Część III, Epilog,
modernizm: Jan Kasprowicz, Dies Irae (fragm.),
dwudziestolecie: Witkacy, Bóg Ojciec pierwszy raz poważnie zastanowił się nad istotą ziemi, 1931,
współczeność: G. Herling-Grudziński, Inny świat, Krzyki nocne*, A. Camus, Dżuma rozdział II, IV, M. Białoszewski, Karuzela z madonnami lub Podłogo błogosław, Imię róży*, reż. J.J. Annaud, Ofiarowanie* reż. Andriej Tarkowski, Katedra*, reż. Tomasz Baginski, 2002, Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość (fragm.).
* oznacza, że na poziomie podstawowym można pominąć tekst, zadanie i cel
Zadania do pracy z tekstami:
- Jak motywowana jest wiara? (Z jakich powodów/pobudek bohaterowie wierzą?)
- Jaki obraz wiary odnajdujemy w tekście?
- Jak wiara wpływa na życie bohaterów? (konsekwencje dla wierzącego i jego otoczenia)
- Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu wiary? Jak oceniasz funkcjonalność wyborów dokonanych przez artystę?
- Jakie istotne według Ciebie konwencje, konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście?
- Dlaczego temat wiary został poruszony w tym tekście?
- Jakie są konsekwencje takiego przedstawienia motywu wiary? (co osiągnął pisarz?)
- Co sądzisz o takim obrazie wiary i takim sposobie jej ukazywania?
Efekt pracy nad motywem:
Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.